ηλεκτρονικός σωλήνας κενού

Γενική ονομασία μιας μεγάλης κατηγορίας ηλεκτρονικών σωλήνων, που χαρακτηρίζονται από το γεγονός ότι στον σωλήνα που διαρρέεται από ηλεκτρονικό ρεύμα έχει πραγματοποιηθεί απόλυτο σχεδόν κενό. Διακρίνονται βασικά σε τρεις τύπους, ανάλογα με τον τρόπο κατά τον οποίο πραγματοποιείται η εκπομπή των ηλεκτρονίων από την κάθοδο (αρνητικό ηλεκτρόδιο). Έχουμε έτσι σωλήνες με ψυχρή κάθοδο, στους οποίους η εκπομπή των ηλεκτρονίων οφείλεται στην τάση που εφαρμόζεται μεταξύ ανόδου (θετικό ηλεκτρόδιο) και καθόδου (αυτού του τύπου είναι οι σωλήνες Κρουξ για την παραγωγή καθοδικών ακτίνων), σωλήνες με θερμή κάθοδο στους οποίους η εκπομπή ηλεκτρονίων πραγματοποιείται με το θερμοηλεκτρονικό φαινόμενο, φωτοηλεκτρονικούς σωλήνες στους οποίους τα ηλεκτρόνια εκπέμπονται από μια φωτοευαίσθητη κάθοδο εξαιτίας του φωτοηλεκτρικού φαινομένου (βλ. λ. φωτοηλεκτρισμός). Οι πιο εκτεταμένες εφαρμογές αφορούν τους αερόκενους θερμοηλεκτρονικούς σωλήνες. Στη μεγάλη αυτή ομάδα ανήκουν οι σωλήνες καθοδικών ακτίνων που χρησιμοποιούνται στους ηλεκτρονικούς παλμογράφους και στη λήψη και αναπαραγωγή των τηλεοπτικών εικόνων (βλ. λ. τηλεόραση), οι θερμοηλεκτρονικοί σωλήνες για τις ακτίνες Χ τους οποίους επινόησε o Λίλιενφελντ και τελειοποίησε ο Κούλιτζ και τέλος οι θερμοηλεκτρονικές αερόκενες λυχνίες. Μια σημαντική εφαρμογή των θερμοηλεκτρονικών σωλήνων κενού αποτελεί το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο.